Dlaczego VPN WireGuard jest tak szybki?

WireGuard został zaprojektowany jako nowoczesny protokół VPN, który ma być prostszy, bezpieczniejszy i szybszy niż dotychczas znane rozwiązania, takie jak OpenVPN, IKEv2, SSTP czy IPSec. Jego przewaga wynika z kilku kluczowych czynników technicznych.

1. Minimalistyczna baza kodu

Implementacja w jądrze Linuksa to ~4 tysiące linii kodu C, a w wersji użytkowej (userspace) – niewiele więcej.
Dla porównania:
- OpenVPN: ~70 000+ linii kodu (w C, C++, dodatkowo zależności do OpenSSL).
- StrongSwan (IPSec): ponad 400 000 linii.
Efekt: Mniejsza powierzchnia potencjalnego ataku, łatwiejszy audyt bezpieczeństwa i krótsze ścieżki wykonania kodu → mniejsze opóźnienia.

2. Wbudowane nowoczesne algorytmy kryptograficzne

WireGuard stosuje zestaw stałych algorytmów (opinionated crypto), dzięki czemu eliminuje problem błędnej konfiguracji i kosztownych negocjacji szyfrowania:

Szyfrowanie: ChaCha20-Poly1305 (IETF)
- ChaCha20 działa wydajnie na procesorach bez AES-NI (ARM, MIPS – routery, smartfony).
- Poly1305 zapewnia szybkie uwierzytelnianie.
Wymiana kluczy: Curve25519 ECDH
- Bardzo szybka krzywa eliptyczna, odporna na znane ataki i łatwa do implementacji.
Hashing: BLAKE2s
- Szybszy niż SHA-2, jednocześnie zachowując wysoki poziom bezpieczeństwa.
Key derivation: HKDF (oparty na BLAKE2s).

3. Działanie w przestrzeni jądra (kernel space)

Na Linuksie WireGuard jest modułem kernela (wg), co eliminuje konieczność przełączania się pomiędzy przestrzenią użytkownika a jądrem przy każdym pakiecie.
Efekt: Drastyczne zmniejszenie opóźnień i wykorzystania CPU (w testach często 2–3× niższy ping niż OpenVPN).
Na Windowsie, macOS i Androidzie stosuje się odpowiedniki kernel-level lub wydajny userspace (np. Go/embeddable C).

4. Protokół o uproszczonej architekturze

WireGuard używa UDP jako transportu — brak narzutu TCP-over-TCP (jak w OpenVPN przez TCP).
Stałe rozmiary pakietów kontrolnych i prosty handshake:
- Połączenie nawiązywane w jednym RTT (Round Trip Time).
- Brak negocjacji algorytmów → handshake jest deterministyczny.
Używa koncepcji Cryptokey Routing:
- Każdy klucz publiczny jest powiązany z zestawem dozwolonych adresów IP tunelu (AllowedIPs).
- Prosta tablica routingu = szybkie lookupy, brak dodatkowych struktur stanu.

5. Szybkie ponowne zestawienie połączenia

Mechanizm roamingu – jeśli zmieni się Twój adres IP (np. przejście z Wi-Fi → LTE), WireGuard automatycznie wysyła pakiet keepalive do serwera, utrzymując sesję bez potrzeby renegocjowania.
Działa to znacznie szybciej niż renegocjacja TLS w OpenVPN (milisekundy zamiast kilku sekund).

6. Niski narzut protokołu

Nagłówek WireGuard ma tylko 32 bajty, podczas gdy OpenVPN czy IPSec potrafią mieć znacznie większy (nawet >60 bajtów).
Mniejszy narzut = mniejsze zużycie pasma przy tym samym ruchu użytkownika.

Efekty w realnych testach

W testach wydajnościowych:

Przepustowość WireGuard osiąga ~900 Mb/s w tunelu na przeciętnym serwerze VPS, podczas gdy OpenVPN rzadko przekracza 200–300 Mb/s.
Ping: Średnio o 50–60% niższy niż w OpenVPN (szczególnie przy długich trasach).
Zużycie CPU: Do 3× niższe obciążenie w porównaniu z OpenVPN, przy tym samym ruchu.

Podsumowując, WireGuard jest szybki i lekki, bo: