Wolno działający komputer to jeden z największych problemów użytkowników systemu Windows. Czy Twój komputer potrzebuje wieczności na uruchomienie? Czy aplikacje otwierają się zbyt powoli? Zanim pomyślisz o zakupie nowego sprzętu, wypróbuj kilka sprawdzonych kroków, które mogą znacznie przyśpieszyć Twój komputer z Windows 10 lub 11.
Ten przewodnik opiera się na najpopularniejszych i najskuteczniejszych metodach optymalizacji, które zostały przetestowane przez miliony użytkowników na całym świecie. Każda metoda jest opisana krok po kroku, dzięki czemu nawet początkujący użytkownicy mogą bezpiecznie zastosować te ulepszenia.
Krok 1: Aktualizacja Windows’a i sterowników
Pierwszym i najważniejszym krokiem jest upewnienie się, że Twój system operacyjny i sterowniki są aktualne. Microsoft regularnie wydaje poprawki wydajności, a producenci sprzętu optymalizują swoje sterowniki.
Jak zaktualizować Windows 10/11:
- Otwórz Ustawienia (Windows + I)
- Przejdź do Windows Update
- Kliknij Sprawdź dostępność aktualizacji
- Zainstaluj wszystkie dostępne aktualizacje
- Uruchom komputer ponownie po instalacji
Najważniejsze sterowniki do aktualizacji:
- Karta graficzna (NVIDIA, AMD, Intel)
- Karta dźwiękowa
- Karta sieciowa i Wi-Fi
- Chipset płyty głównej
Dodatkowe źródła sterowników:
- NVIDIA GeForce Experience dla kart NVIDIA
- AMD Radeon Software dla kart AMD
- Intel Driver & Support Assistant
- Strony producentów laptopów (Dell, HP, Lenovo, ASUS)
Aktualne sterowniki nie tylko poprawiają wydajność, ale także zwiększają stabilność systemu i rozwiązują problemy z kompatybilnością. Szczególnie ważne są sterowniki karty graficznej, które mogą przynieść znaczący wzrost wydajności w grach i aplikacjach.
Krok 2: Włączenie przyśpieszonej obsługi GPU
Funkcja Hardware-Accelerated GPU Scheduling pozwala GPU przejąć część pracy związanej z harmonogramowaniem zadań, co redukuje obciążenie procesora i zmniejsza opóźnienia, potencjalnie sprawiając, że komputer działa lepiej.
Jak sprawdzić czy Twoja karta obsługuje tę funkcję:
Ustawienie Hardware accelerated GPU scheduling pojawi się w aplikacji Ustawienia tylko wtedy, gdy karta graficzna je obsługuje.
Krok po kroku:
- Otwórz Ustawienia (Windows + I)
- Przejdź do System → Wyświetlacz
- Przewiń w dół i kliknij Grafika
- Kliknij Zmień domyślne ustawienia graficzne
- Przełącz przełącznik dla Hardware-Accelerated GPU Scheduling
- Uruchom komputer ponownie
Jeśli nie widzisz tej opcji:
- Twoja karta graficzna może nie obsługiwać tej funkcji
- Sterowniki mogą być nieaktualne
- Karta musi obsługiwać WDDM 2.7 lub nowszy
Korzyści z włączenia Hardware accelerated GPU scheduling :
- Zmniejszenie opóźnień i poprawa wydajności, głównie w grach
- Odciążenie procesora od zadań związanych z GPU
- Płynniejsze działanie aplikacji graficznych
- Lepsza responsywność systemu
Ta funkcja jest szczególnie przydatna dla graczy i osób pracujących z aplikacjami graficznymi. Jeśli po włączeniu zauważysz problemy ze stabilnością, można ją bezpiecznie wyłączyć.
Krok 3: Wyłączenie i usunięcie niepotrzebnych aplikacji
Niepotrzebne aplikacje zajmują miejsce na dysku, zużywają pamięć RAM i mogą spowalniać system. Regularne usuwanie niepotrzebnych programów to kluczowy element utrzymania wydajności komputera.
Jak sprawdzić zainstalowane aplikacje:
- Otwórz Ustawienia (Windows + I)
- Przejdź do Aplikacje → Aplikacje i funkcje
- Sortuj według Rozmiaru aby zobaczyć największe aplikacje
- Sprawdź Datę instalacji aby znaleźć nieużywane programy
Aplikacje do usunięcia w pierwszej kolejności:
Bloatware producenta:
- Niepotrzebne aplikacje Dell, HP, Lenovo, ASUS
- Wersje próbne programów antywirusowych
- Gry casualowe (Candy Crush, Solitaire – jeśli nie grasz)
Stare i nieużywane programy:
- Aplikacje, których nie używałeś od ponad 6 miesięcy
- Starsze wersje programów (gdy masz zainstalowane nowsze)
- Duplikaty podobnych aplikacji (np. kilka odtwarzaczy wideo)
Potencjalnie niepotrzebne aplikacje Windows:
- Internet Explorer (jeśli używasz innej przeglądarki)
- Windows Media Player (jeśli używasz innych odtwarzaczy)
- Paint 3D (jeśli nie tworzysz grafiki 3D)
- Skype (jeśli nie korzystasz z wideorozmów)
Bezpieczne usuwanie aplikacji:
Przez Ustawienia:
- Ustawienia → Aplikacje → Aplikacje i funkcje
- Kliknij na aplikację do usunięcia
- Kliknij Odinstaluj
- Postępuj zgodnie z instrukcjami
Przez Panel sterowania (dla starszych programów):
- Wpisz appwiz.cpl w menu Start
- Znajdź program na liście
- Kliknij Odinstaluj/Zmień
- Użyj dedykowanego programu do odinstalowania
Krok 4: Optymalizacja aplikacji uruchamianych podczas startu
Aplikacje uruchamiające się wraz z systemem to jedna z głównych przyczyn długiego uruchamiania się systemu Windows i obniżonej wydajności. Każda aplikacja w autostartcie zużywa pamięć RAM i zasoby sprzętowe.
Jak zarządzać aplikacjami startowymi:
Metoda 1 – Przez Menedżer zadań:
- Naciśnij Ctrl + Shift + Esc lub Ctrl + Alt + Del
- Przejdź do zakładki Autostart
- Przeanalizuj listę aplikacji
- Kliknij prawym przyciskiem na niepotrzebną aplikację
- Wybierz Wyłącz
Metoda 2 – Przez Ustawienia:
- Otwórz Ustawienia (Windows + I)
- Przejdź do Aplikacje → Autostart
- Wyłącz wybrane aplikacje
Interpretacja informacji w Menedżerze zadań:
Kolumna „Wpływ na uruchamianie”:
- Wysoki – aplikacje znacznie spowalniające start (wyłącz w pierwszej kolejności)
- Średni – umiarkowany wpływ na czas uruchamiania
- Niski – minimalny wpływ na wydajność
- Brak – aplikacja nie wpływa na czas startu
Aplikacje bezpieczne do wyłączenia:
- Skype, Discord, Teams (uruchom, gdy potrzebujesz)
- Adobe Updater, Java Update Scheduler
- Programy do zrzutów ekranu (Greenshot, Lightshot)
- Narzędzia do czyszczenia (CCleaner)
- Programy do notatek (Evernote, OneNote)
- Microsoft Office (Word, Excel, PowerPoint)
- LibreOffice, OpenOffice
- Adobe Reader
Aplikacje, które warto zachować włączone:
- Program antywirusowy (Windows Defender lub alternatywa)
- Zapora ogniowa
- Sterowniki audio (Realtek, Creative)
- NVIDIA GeForce Experience, AMD Radeon Software
- Intel Graphics Command Center
- Krytyczne usługi Windows związane z bezpieczeństwem
- Narzędzia producenta laptopa (kontrola wentylatorów, baterii)
Krok 5: Wyłączenie aplikacji działających w tle
Aplikacje działające w tle to jeden z głównych powodów spowolnienia systemu Windows. Wiele nowoczesnych aplikacji ma tendencję do działania w tle nawet gdy ich nie używasz, zużywając cenne zasoby systemowe.
Jak sprawdzić aplikacje działające w tle:
Metoda 1 – Przez Ustawienia:
- Otwórz Ustawienia (Windows + I)
- Przejdź do Aplikacje
- Kliknij Aplikacje działające w tle (lub znajdź tę opcję w lewym menu)
- Zobacz listę aplikacji z przełącznikami
Metoda 2 – Przez Menedżer zadań:
- Otwórz Menedżer zadań (Ctrl + Shift + Esc)
- Przejdź do zakładki Procesy
- Sortuj według CPU lub Pamięć
- Zidentyfikuj aplikacje zużywające zasoby
Krok 6: Włączenie trybu gry (Game Mode)
Tryb gry w Windows 11 można włączyć przechodząc do Ustawienia > Gaming > Game Mode. Funkcja ta ogranicza procesy działające w tle aby zwolnić zasoby procesora dla gier i zatrzymuje Windows Update przed wykonywaniem aktualizacji lub wysyłaniem powiadomień o restarcie.
Czym jest Game Mode i jak działa:
Game Mode to funkcja Windows 10 i 11, która optymalizuje system pod kątem gier i aplikacji wymagających dużych zasobów. Funkcja redukuje ilość procesów działających w tle, aby więcej zasobów było dostępnych dla gier. Działa to nie tylko w przypadku gier, ale także dla innych wymagających aplikacji jak edytory wideo czy programy do renderowania 3D.
Jak włączyć Game Mode:
W Windows 11:
- Otwórz Ustawienia (Windows + I)
- Przejdź do Gaming w lewym menu
- Kliknij Game Mode
- Włącz przełącznik Game Mode
W Windows 10:
- Ustawienia → Gaming → Game Mode
- Włącz Używaj trybu gry
Alternatywna metoda (szybka):
- Naciśnij Windows + G podczas grania w grę
- Kliknij ikonę Ustawienia (koło zębate)
- Włącz Użyj trybu gry dla tej gry
Co robi Game Mode po włączeniu:
Optymalizacja procesora:
- Przydziela więcej rdzeni procesora dla gier
- Ogranicza procesy systemowe w tle
- Zwiększa priorytet procesu gry
Zarządzanie pamięcią:
- Ogranicza zużycie pamięci przez niepotrzebne procesy
- Optymalizuje alokację pamięci dla aktywnej gry
- Redukuje fragmentację pamięci
Ograniczenie aktualizacji:
- Zatrzymuje Windows Update przed wykonywaniem instalacji sterowników lub wysyłaniem powiadomień o restarcie
- Opóźnia nieistotne aktualizacje systemu
- Redukuje aktywność w tle
Optymalizacja GPU:
- Lepsze zarządzanie zasobami karty graficznej
- Priorytet dla renderowania gry
- Ograniczenie aplikacji korzystających z GPU w tle
Krok 7: Czyszczenie dysku (Disk Cleanup)
Czyszczenie dysku to fundamentalna operacja, która może uwolnić gigabajty przestrzeni i znacznie poprawić wydajność systemu. Pełny dysk twardy spowalnia Windows i może powodować błędy.
Wbudowane narzędzie Disk Cleanup:
Podstawowe uruchomienie:
- Naciśnij Windows + R
- Wpisz cleanmgr i naciśnij Enter
- Wybierz dysk do wyczyszczenia (zazwyczaj C:)
- Poczekaj na analizę systemu
Zaawansowane czyszczenie (jako administrator):
- Windows + R → cleanmgr /sageset:1
- Zaznacz wszystkie dostępne opcje
- Kliknij OK
- Następnie uruchom: cleanmgr /sagerun:1
